Spis treści:

Czym jest maślan sodu?

Jak działa maślan sodu?

Wpływ maślanu sodu na jelita

Maślan sodu a otyłość

Wskazania do suplementacji

Jaki suplement wybrać?

Maślan sodu a dieta

Maślan Sodu (sól sodowa kwasu masłowego) jest związkiem chemicznym, który zdobywa coraz większe zainteresowanie w dziedzinie medycyny, dietetyki i suplementacji. Jest to substancja naturalna, odgrywającą kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, szczególnie w kontekście układu pokarmowego.

Czym jest maślan sodu?

Maślan Sodu jest jednym z krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) naturalnie występującym w organizmie człowieka. SCFA stanowią główne produkty fermentacji bakteryjnej niestrawionych składników pokarmowych - błonnika, skrobi opornej, inuliny, oligofruktozy. Bakterie wytwarzające kwas masłowy obejmują Clostridioides spp., Eubacterium spp., Fusobacterium spp. i Fermicutes.

Maślan sodu wspomaga prawidłowe funkcjonowanie jelit, ponadto jest funkcjonalnie niezwykle wszechstronną cząsteczką potencjalnie użyteczną w zapobieganiu i leczeniu chorób związanych z układem pokarmowym [1,2]. 

Jak działa maślan sodu?

Korzyści z suplementacji maślanu sodu jest wiele, natomiast  jego główne działanie koncentruje się na jelitach:

- stanowi bowiem ważne źródło energii dla kolonocytów - komórek tkanki nabłonkowej jelita

- ma właściwości przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe

-  wpływa także na funkcjonowanie układu odpornościowego. 

Poprzez modulowanie odpowiedzi immunologicznej wspiera walkę z alergiami, nietolerancjami i infekcjami [2,3].

Wpływ maślanu sodu na jelita

Maślan sodu wspiera utrzymanie prawidłowego poziomu pH błony śluzowej jelit,  stymuluje wzrost i dojrzewanie komórek nabłonka jelitowego, przyczyniając się do odbudowy uszkodzonej błony śluzowej i tym samym przywraca fizjologiczną barierę

jelitową. Stan zapalny błony jelitowej negatywnie wpływa na szczelność jelita, zwiększając przepuszczalność dla bakterii. Sugeruje się, że SCFA, w tym maślan sodu wykazują efekt przeciwzapalny hamując produkcję cytokin prozapalnych, co może być szczególnie korzystne u osób z chorobami zapalnymi jelit [1].

Badania potwierdzają pozytywny wpływ maślanu sodu na łagodzenie objawów związanych z zespołem jelita wrażliwego (IBS) oraz poprawę jakości życia osób borykających się z chorobą. Jest to częsta choroba przewlekła, która objawia się między innymi bólem i zaburzeniem wypróżniania. Zaburzenia regulacji osi mózg-jelito, upośledzone funkcje motoryczne i wydzielnicze jelit, zaburzenia w składzie mikrobioty jelitowej to główne czynniki prowadzące do rozwoju dolegliwości [1].

Leczenie choroby opiera się przede wszystkim na leczeniu farmakologicznym mającym na celu zredukowanie objawów bólowych, zmianie diety i wprowadzeniu aktywności fizycznej. W celu poprawienia jakości życia pacjentów z IBS stale poszukiwane są nowe metody terapeutyczne.

Przeprowadzono badanie w którym wzięło udział 3000 osób z potwierdzonym IBS, opierało się na kwestionariuszu zawierającym pytania związane z diagnozą i nasileniem objawów żołądkowo-jelitowych. Pacjenci odpowiadali na pytania przed rozpoczęciem terapii maślanem sodu w dawce 150 mg dwa razy dziennie i po 12 tygodniach trwania terapii. Zauważono statystycznie istotną poprawę w zmniejszeniu się nasilenia bólu brzucha. Ponadto wzdęcia, biegunka, zaparcia, nudności i wymioty znacznie się zredukowały [1]. 

Maślan sodu a otyłość 

Coraz więcej mówi się o powiązaniu otyłości z mikrobiotą jelitową, która obejmuje szeroką gamę drobnoustrojów składających się z bilionów bakterii, grzybów i wirusów. Ta populacja drobnoustrojów żyje w symbiozie z gospodarzem, a powiązane metabolity mają głęboki wpływ na zdrowie człowieka. Pod tym względem mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w regulacji funkcji metabolicznych, endokrynnych i immunologicznych. Maślan sodu może potencjalnie zapobiegać otyłości, a także chorobom metabolicznym, które często jej towarzyszą np. cukrzyca typu 2 czy insulinooporność [4].

Maślan sodu odgrywa kluczową rolę w homeostazie energetycznej organizmu, może działać jako regulator masy ciała promując wydatki energetyczne i/lub zmniejszając pobór energii. Suplementacja może mieć korzystny wpływ poprzez zapobieganie otyłości wywołanej dietą wysokotłuszczową. Zmniejszając ilość przyjmowanego pokarmu hamuje przyrost masy ciała. Przeprowadzono badanie na zwierzętach, które wykazało, że doustne podawanie maślanu sodu wywołuje uczucie sytości poprzez zmniejszanie aktywności neuronów oreksygenicznych, które odpowiedzialne są za stymulowanie poczucia głodu. Maślan sodu jest w stanie stymulować uwalnianie GLP-1 z komórek jelitowych, jest to hormon odpowiedzialny za wydzielanie insuliny, kiedy poziom glukozy we krwi jest podwyższony, a także za uczucie sytości. Zwiększenie poziomu tego hormonu po posiłku przekłada się na szybsze uczucie nasycenia, a tym samym zmniejszenie ilości spożywanych kalorii [4].

Maślan reguluje metabolizm lipidów w wątrobie i jelicie. Badania wykazują, że wywiera on korzystny wpływ na choroby wątroby, jest w stanie obniżyć ekspresję kluczowych genów biorących udział w szlaku biosyntezy cholesterolu jelitowego i tym samym może hamować hipercholesterolemię, która może być skutkiem otyłości. Podawanie maślanu sodu łagodzi także stłuszczenie wątroby poprzez zmniejszanie akumulowania się lipidów [4].

Wskazania do suplementacji

Maślan Sodu jest produktem bezpiecznym, dlatego warto po niego sięgnąć i wspomóc pracę naszych jelit.

Dedykowany głównie dla osób, które:

- cierpią na przewlekłe dolegliwości jelitowe (biegunki, zaparcia, wzdęcia),

- borykają się z chorobami zapalnymi jelit, 

- chorują na zespół jelita drażliwego (IBS),

- przebyły antybiotykoterapię, która wiążę się z zaburzeniem mikroflory bakteryjnej,

- chcą zadbać o regenerację jelit, po przebytych infekcjach

Jaki suplement wybrać?

Najkorzystniej przyjmować maślan sodu w formule powolnego uwalniania anionów kwasu masłowego, co wpływa na lepsze działanie produktu. Dzięki takiej formule, większa ilość maślanu trafia do jelita grubego, a właśnie tam potrzebujemy go najbardziej.  Zazwyczaj zaleca się przyjmowanie od 300 do 1100 mg dziennie. Przyjmujemy go po posiłku, popijając wodą.  

Maślan sodu a dieta 

Maślan sodu to produkt fermentacji między innymi błonnika pokarmowego, dlatego warto, aby dostarczać jego odpowiednią ilość wraz z dietą. Według danych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dzienne spożycie błonnika pokarmowego powinno wynosić 25 gramów dziennie. 

Przykładowe produkty bogate w błonnik:

- produkty pełnoziarniste

- strączki

- warzywa i owoce bogate w błonnik rozpuszczalny (jabłka, buraki, marchew)

- siemię lniane

- orzechy nerkowca

Dzięki takim produktom możemy naturalnie wspierać produkcję kwasu masłowego.

Podsumowanie 

Maślan sodu to idealny produkt wspierający pracę naszych jelit. To związek o szerokim zakresie działania prozdrowotnego. Suplementacja może stanowić cenne wsparcie w terapii chorób zapalnych jelit, zespołu jelita drażliwego, zaburzeń mikrobioty a także w otyłości i problemach metabolicznych. 

Bibliografia

1. Lewandowski K, Kaniewska M, Karłowicz K, Rosołowski M, Rydzewska G. Skuteczność mikrokapsułkowanego maślanu sodu w zmniejszaniu objawów u pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Prz Gastroenterol. 2022;17(1):28-34.

2. Facchin S, Vitulo N, Calgaro M, Buda A, Romualdi C, Pohl D, Perini B, Lorenzon G, Marinelli C, D'Incà R, Sturniolo GC, Savarino EV. Zmiany mikrobioty wywołane przez mikrokapsułkowany maślan sodu u pacjentów z chorobą zapalną jelit. Neurogastroenterol Motil. 2020 Paź;32(10):e13914.

3. Anshory M, Effendi RMRA, Kalim H, Dwiyana RF, Suwarsa O, Nijsten TEC, Nouwen JL, Thio HB. Właściwości maślanu w chorobach związanych z układem odpornościowym: przyjaciel czy wróg? Fermentacja. 2023; 9(3):205. https://doi.org/10.3390/fermentacja9030205

4.Coppola S, Avagliano C, Calignano A, Berni Canani R. Ochronna rola maślanu przed otyłością i chorobami związanymi. Cząsteczki. 2021 28 stycznia;26(3):682.

Autor: Zofia Kotowska, Dietetyk kliniczny.